Πληροφορίες:

• Απόσταση από το Τσοτύλι: 12 χιλιόμετρα (14 λεπτά οδικώς).

 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Η Αγία Παρασκευή (παλαιά ονομασία Μπάνια) βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Αγίασμα, Άγιοι Θεόδωροι, Κοιλάδι, Ανθούσα, Τριάδα και Ομαλή κατοικείτο μέχρι το 1968, οπότε και αριθμούσε τρεις οικογένειες. Το 1800 είχε 25 οικογένειες, οι οποίες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, επειδή δεν αλλαξοπίστησαν και κράτησαν ανόθευτες τις χριστιανικές και εθνικές παραδόσεις, δεινοπάθησαν από τις άτακτες αρβανίτικες συμμορίες, ώσπου στο τέλος το χωριό έγινε τσιφλίκι των μπέηδων της Ομαλής.

Έτσι, οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν σιγά – σιγά στα γύρω χωριά, ώσπου στο τέλος είχαν απομείνει μόνο τρεις οικογένειες, του Γεωργίου Ν. Βασιλειάδη, του Βασιλείου Βασιλειάδη και της Ευανθίας Ιωάννου Τσακνάκη, που και αυτές με τη σειρά τους ξεριζώθηκαν προς τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα.

Η οικογένεια του Γ. Βασιλειάδη εγκατέλειψε το μικροχώρι το 1968 και οι οικογένειες του Β. Βασιλειάδη και της Ευανθίας Τσακνάκη το 1969. Αυτές οι τρεις οικογένειες κρατούσαν ζωντανό το χωριό, έδιναν κάποια ζωή στα λιθοσώρια των παλιότερων εγκαταλειμμένων σπιτιών, αλλά αφότου και αυτές μετανάστευσαν, απλώθηκε μια μελαγχολική ησυχία και ένα μυστήριο πλανιόταν πάνω στα ερείπια. Αυτή τη θλιβερή εικόνα παρουσίαζε μέχρι το 1977 η Αγία Παρασκευή, που βρίσκεται σε μια γραφικότατη και ειδυλλιακή τοποθεσία, με πλούσιες φυσικές ομορφιές που ξεκουράζουν σώμα και ψυχή.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Νότια του χωριού και σε μικρή απόσταση από τα ακρινά ερείπια, υπήρχε μέχρι το 1830 μεγάλη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία αποτελούσε τον ενοριακό ναό του χωριού από την ίδρυσή του.

Δεν είναι γνωστό το πότε χτίστηκε η εκκλησία αυτή. Η παράδοση διέσωσε πως ήταν πάρα πολύ ωραία, με πλούσιο αγιογραφικό διάκοσμο σε τοιχογραφίες, πως γινόταν κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου θρησκευτικό πανηγύρι με πολλούς προσκυνητές από τα γύρω χωριά, πως ακολουθούσε γλέντι και χορός με ψητά και όργανα και, τέλος, πως από καθίζηση του εδάφους σωριάστηκε σε ερείπια, που με τον καιρό θάφτηκαν κι αυτά.  Οι κάτοικοι του χωριού φρόντισαν να σώσουν λίγες εικόνες του τέμπλου, τα λειτουργικά βιβλία και άλλα ιερά σκεύη. Δεν επεχείρησαν να ξαναχτίσουν άλλη εκκλησία στον ίδιο τόπο, από το φόβο της καθιζήσεως. Εκεί έστησαν μονάχα ένα εικονοστάσι της Αγίας Παρασκευής, να διαιωνίζει πως εδώ υπήρχε η πρώτη εκκλησία του χωριού. Στην παλιά αυτή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής χρωστάει το χωριό το νέο όνομά του και τη μετονομασία του από Μπάνια σε Αγία Παρασκευή.

Η παράδοση διέσωσε πως η εικόνα της Αγίας Παρασκευής έφευγε από την εκκλησία, πήγαινε και στεκόταν σε μια διχάλα της κοντινής χοντρόκορμης βελανιδιάς κι ύστερα έπαιρνε ξανά τη θέση της μέσα στην εκκλησία. Πολλοί Μπανιώτες, βλέποντας την εικόνα στη βελανιδιά, εμψυχώνονταν στα χρόνια της σκλαβιάς, γι αυτό και έμειναν προσηλωμένοι στις εθνικές και θρησκευτικές παραδόσεις.

Το 1836 χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, στην ανατολική άκρη του ερειπωμένου χωριού, πάνω σε γραφικό λόφο, όπου μεταφέρθηκαν τα αντικεόμενα της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής. Μέχρι το 1977 δεν είχε γίνει καμιά συστηματική συντήρηση και επισκευή στο ναό, γιατί οι κάτοικοι είχαν αρχίσει να εγκαταλείπουν το χωριό. Οι δυό – τρεις οικογένειες που είχαν απομείνει τελευταία δεν ήταν σε θέση να διαθέσουν τα έξοδα που απαιτούνταν γι αυτό τον σκοπό. Ύστερα από 141 χρόνια, το 1977, ο Γεώργιος Ι. Τσακνάκης, θερμός λάτρης της γενέθλιας γης, θέλοντας να ξαναδώσει ζωή στο νεκρωμένο του πια χωριό,παράλληλα με την επιδιόρθωση του πατρικού του σπιτιού, θεώρησε τον εαυτό του υποχρεωμένο από τη θεία μοίρα να ανακαινίσει  και την εκκλησία.

 

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Η Μπάνια, παρόλο που ήταν τσιφλίκι, οι κάτοικοι στα 1872 ίδρυσαν σχολείο, που λειτουργούσε στο γυναικωνίτη της εκκλησίας, με δάσκαλο τον Μπανιώτη Χρήστο Βασιλειάδη. Το σχολείο, αφού λειτούργησε 2 – 3 χρόνια, ο μπέης τσιφλικάς του χωριού απαγόρευσε τη λειτουργία του. Έτσι, ο δάσκαλος Χρήστος Βασιλειάδης προσελήφθηκε στο σχολείο του Αγιάσματος, στο οποίο υπηρέτησε από το 1875 μέχρι το 1890.

Οι κάτοικοι της Μπάνιας, για να μη μείνουν εντελώς αγράμματα τα παιδιά τους, και παρά τις αντιδράσεις του μπέη, τα έστελναν τους χειμερινούς μήνες, από τον Άγιος Δημήτριο ώς τον Άγιο Γεώργιο, στο σχολείο του Αγιάσματος, στο οποίο φοιτούσαν και τα παιδιά των Αγίων Θεοδώρων.

Η Μπάνια ποτέ δεν απέκτησε δικό της διδακτήριο και μέχρι τελευταία, τα παιδιά των τριών οικογενειών που είχαν απομείνει, φοιτούσαν στα σχολεία του Αγιάσματος και των Αγίων Θεοδώρων.

 2,324 total views,  1 views today